Najczęściej zadawane pytania dot. Ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych z dnia 24 listopada 2017 r. cz., 1
Aby pomóc organizatorom turystyki i przedsiębiorcom ułatwiającym nabywanie powiązanych usług turystycznych w wypełnieniu obowiązków nałożonych w związku z wprowadzeniem ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, przedstawiciele Ministerstwa Sportu i Turystyki przygotowali odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Zachęcamy do zapoznania się z odpowiedziami w pierwszej kolejności w przypadku wszelkich wątpliwości.
1) Kiedy do imprez turystycznych organizowanych przez stowarzyszenia, kluby sportowe, parafie itp. nie będą stosować się przepisy ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych ?
Wyjazdy organizowane przez stowarzyszenia dla swoich członków, przez kluby sportowe, parafie itp. trwające dłużej niż 24 godziny, obejmujące przewóz i zakwaterowanie stanowią imprezy turystyczne, które są wyłączone z zakresu stosowania tej ustawy w przypadku, gdy spełniają jednocześnie wszystkie trzy przesłanki wyłączenia spod obowiązywania tej ustawy, o których mowa w art. 3 pkt 1 ww. ustawy, tj. gdy będą one oferowane i realizowane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych.
2) Co oznacza przesłanka okazjonalności wymieniona w art. 3 pkt 1 ww. ustawy i w jaki sposób będzie weryfikowane spełnianie tej przesłanki ?
Przesłanka okazjonalności wymieniona w art. 3 pkt 1 ww. ustawy nie jest zdefiniowana w ww. ustawie ani w tekście dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniającą rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającą dyrektywę Rady 90/314/EWG (Dz. Urz. UE L 326 z 11.12.2015, str. 1), którą wdraża ww. ustawa. Natomiast z tekstu jednego z motywów do preambuły ww. dyrektywy można wnioskować, że określenie „okazjonalny” oznacza częstotliwość nie większą niż kilka razy w roku. Spełnienie ww. przesłanek wyłączeniowych z art. 3 pkt 1 ww. ustawy będzie podlegało każdorazowo sprawdzaniu i weryfikowaniu przez służby marszałków województw w ramach kontroli bezpośredniego nadzoru nad podmiotami organizującymi imprezy turystyczne lub prowadzącymi działalność w zakresie ułatwiania nabywania powiązanych usług turystycznych.
3) Czy przedsiębiorca prowadzący jednocześnie działalność organizatora turystyki i przedsiębiorcy ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych winien posiadać jeden czy dwa odrębne wpisy dla tych działalności oraz czy powinien posiadać dwa odrębne zabezpieczania finansowe dla każdej z tych działalności, czy jedno wspólne dla tych działalności. Jak należy wyliczać minimalną sumę gwarancyjna zabezpieczenia finansowego dla takiego przedsiębiorcy ?
Przedsiębiorca turystyczny prowadzący jednocześnie działalność organizatora turystyki i przedsiębiorcy ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych winien posiadać jeden wpis do rejestru dotyczący obydwu ww. rodzajów działalności oraz jedno zabezpieczenie finansowe obejmujące obydwa ww. rodzaje działalności. Minimalna suma gwarancyjna zabezpieczenia finansowego w przypadku gdy organizator turystyki lub przedsiębiorca ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych wykonuje jednocześnie działalność w więcej niż jednym zakresie powinna być określana na poziomie najwyższej wartości procentowej lub kwotowej wymaganej w związku z prowadzonymi różnymi rodzajami zabezpieczenia finansowego.
4) Czy zabezpieczenia finansowe organizatorów turystyki zawarte przed dniem wejścia w życie ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych zachowują ważność po wejściu w życie tej ustawy ?
Przepisy nowych rozporządzeń MF dot. zabezpieczeń finansowych organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych stosuje się do zabezpieczeń zawartych od dnia wejścia w życie tych rozporządzeń, tj. od dnia 1 lipca 2018 r. Zabezpieczenia finansowe zawarte wcześniej, tj. przed dniem 1 lipca 2018 r. obowiązują przez czas na jaki zostały zawarte, przy czym nie dłużej niż rok od daty zawarcia (regulacje zarówno w starych jak i nowych zasadach przewidują roczny termin trwania zabezpieczenia).
5) Jakiego rodzaju umowy należy zamieszczać w wykazie umów, czy wszystkie zawarte umowy, czy tylko te, które zostały ostatecznie zrealizowane ?
Art. 7 ust 1 pkt 3 ww. ustawy określa, iż organizatorzy turystyki oraz przedsiębiorcy ułatwiający nabywanie powiązanych usług turystycznych są obowiązani prowadzić wykaz umów o udział w imprezie turystycznej oraz umów zawartych przez podróżnego z przedsiębiorcą ułatwiającym nabywanie powiązanych usług turystycznych; z przepisu tego wynika, iż w wykazie powinny znajdować się wszystkie takie umowy niezależnie czy ostatecznie zostały zrealizowane.
6) Czy jest obowiązek odprowadzania składek na Turystyczny Fundusz Gwarancyjny od imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowych?
Nie odprowadza się składek na TFG od imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowych zawieranej między przedsiębiorcą turystycznym a przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132) albo podmiotem prowadzącym działalność odpłatną, które są wyłączone spod obowiązywania ustawy na podstawie art. 3 pkt 3.
7) W jakim zakresie nowa ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych obowiązuje szkoły? Czy wycieczki klasowe, obejmujące nocleg mogą być organizowane na dotychczasowych zasadach?
Zgodnie z art. 3 pkt 1, ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych nie będzie miała zastosowania (w tym obowiązek wpisu do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych) do imprez oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane, zamawiane i realizowane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych (warunki te muszą być spełnione łącznie). Ustawy nie stosuje się również do imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowej oraz do imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny (chyba, że obejmują nocleg). Organem właściwym do interpretowania przepisów dotyczących wypoczynku dzieci i młodzieży jest Minister Edukacji Narodowej. Pod tym adresem znajdziecie Państwo niezbędne informacje: https://men.gov.pl/wypoczynek/pytania-i-odpowiedzi-w-sprawie-organizacji-wypoczynku-dzieci-i-mlodziezy.html
8) Czy będąc przewodnikiem miejskim mogę zorganizować zwiedzanie miasta autokarem. Czy muszę zarejestrować się jako organizator turystyki?
Ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. poz. 2361), która weszła w życie w dniu 1 lipca 2018 r. nie stosuje się do:
a) imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane oraz których zamawianie i realizowanie jest ułatwiane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych;
b) imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowych zawieranej między przedsiębiorcą turystycznym a przedsiębiorcą w rozumieniu art. 431 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r. poz. 459, 933 i 1132) albo podmiotem prowadzącym działalność odpłatną;
c) imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują nocleg.
9) Gdzie można sprawdzić czy przedsiębiorca turystyczny działa legalnie?
Kwestie działalności organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych reguluje ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych z dnia 24 listopada 2017 r. (Dz.U. poz. 2361). Informacje na temat przedsiębiorców turystycznych można sprawdzić w Centralnej Ewidencji Organizatorów Turystyki i Przedsiębiorców Ułatwiających Nabywanie Powiązanych Usług Turystycznych dostępnej na stronie internetowej: https://ewidencja.ufg.pl/webcenter/portal/ewidencja/ksiegi
10) Czy stowarzyszenia i związki podlegają pod ustawę o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych?
Organizacja wyjazdu, która mieści się w definicji imprezy turystycznej (należy przez to rozumieć połączenie co najmniej dwóch różnych rodzajów usług turystycznych na potrzeby tej samej podróży, spełniające warunki, o których mowa w art. 5 ust. 1), może wiązać się z koniecznością uprzedniego uzyskania wpisu do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych. Jednak trzeba mieć na względzie, że zgodnie z art. 3 pkt 1, ustawa o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych nie będzie miała zastosowania (w tym obowiązek wpisu do rejestru organizatorów turystyki i przedsiębiorców ułatwiających nabywanie powiązanych usług turystycznych) do imprez oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane, zamawianie i realizowanie okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych (warunki te muszą być spełnione łącznie). Ustawy nie stosuje się również do imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych nabywanych na podstawie umowy generalnej o organizowanie podróży służbowej oraz do imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny (chyba, że obejmują nocleg).
Najczęściej zadawane pytania dot. ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych z dnia 24 listopada 2017 r., cz. 2
Czy klub sportowy organizujący wyjazdy turystyczne dla swoich członków może korzystać z wyłączenia przewidzianego w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych?
Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, ustawy nie stosuje się do imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych, które są oferowane oraz których zamawianie i realizowanie jest ułatwiane okazjonalnie, na zasadach niezarobkowych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych. Z powyższego wynika, że aby dana impreza turystyczna mogła być wyłączona spod zakresu obowiązywania ustawy na podstawie przepisu art. 3 ust. 1, muszą być spełnione łącznie trzy warunki, to jest po pierwsze oferowanie/ zamawianie/ realizowanie okazjonalnie, po drugie na zasadach niezarobkowych, a po trzecie wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych.
W odniesieniu do organizacji wyjazdów przez kluby sportowe dla swoich członków, szczególną uwagę należy zwrócić na motyw dziewiętnasty preambuły do dyrektywy 2015/2302, w którym uzasadniono potrzebę wyłączenia spod zakresu dyrektywy imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, które są oferowane lub których nabywanie jest ułatwiane okazjonalne, na zasadach niekomercyjnych i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych, w którym to motywie stwierdzono, że „potrzeba zapewnienia podróżnym ochrony w przypadku krótkich podróży jest mniejsza, a także w celu uniknięcia niepotrzebnego obciążania przedsiębiorców, z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy powinny zostać wyłączone podróże trwające krócej niż 24 godziny, które nie obejmują zakwaterowania, jak również imprezy turystyczne lub powiązane usługi turystyczne, które są oferowane lub których nabywanie jest ułatwiane okazjonalnie i na zasadach niekomercyjnych, i wyłącznie ograniczonej grupie podróżnych. Te ostatnie mogą obejmować na przykład wycieczki organizowane nie częściej niż kilka razy w roku przez organizacje charytatywne, kluby sportowe lub szkoły dla ich członków, które nie są oferowane ogółowi społeczeństwa. Odpowiednie informacje na temat tego wyłączenia powinny być dostępne publicznie, by przedsiębiorcy i podróżni byli prawidłowo poinformowani, że te imprezy turystyczne lub powiązane usługi turystyczne nie są objęte zakresem stosowania niniejszej dyrektywy”.
Z drugiej strony należy zwrócić uwagę na to, że w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, definicją przedsiębiorcy turystycznego objęto zdecydowanie szerszą grupę podmiotów niż w uprzednio obowiązującej ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych. Przez przedsiębiorcę turystycznego należy rozumieć organizatora turystyki, przedsiębiorcę ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych, agenta turystycznego lub dostawcę usług turystycznych, będącego przedsiębiorcą w rozumieniu art. 43(1) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny albo prowadzącego działalność odpłatną.
Przedsiębiorcą turystycznym będzie więc przedsiębiorca w rozumieniu Kodeksu cywilnego, jak również podmiot, który nie posiada statusu przedsiębiorcy, lecz prowadzi działalność odpłatną w obszarze działalności organizatora turystyki, przedsiębiorcy ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych, agenta turystycznego lub dostawcy usług turystycznych. Przykładem odpłatnej działalności jest odpłatna działalność pożytku publicznego w tym obszarze aktywności. Wobec powyższego, działalność podmiotu, który prowadzi odpłatną działalność pożytku publicznego w obszarze turystyki, może być uznana za działalność przedsiębiorcy turystycznego, jeżeli nie wchodzi w zakres przedmiotowych wyłączeń przewidzianych w ustawie o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.
W art. 7 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2018 r. poz. 450), uregulowano, że działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które nie pobierają one wynagrodzenia. Natomiast zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 pkt 1, działalnością odpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które pobierają one wynagrodzenie.
W kontekście powyższego warto zwrócić uwagę na orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, który odniósł się do zagadnienia odpłatnej i nieodpłatnej działalności pożytku publicznego. „Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, ze zm.), „działalność nieodpłatna pożytku publicznego” to świadczenie na podstawie stosunku prawnego usług, za które organizacje pożytku publicznego prowadzące tę działalność nie pobierają wynagrodzenia. W konfrontacji z zawartymi w przepisach tej ustawy definicjami takich pojęć, jak „odpłatna działalność pożytku publicznego” i „działalność gospodarcza pożytku publicznego”, za „nieodpłatną działalność pożytku publicznego” można uznać tylko taką sytuację, w której organizacja pożytku publicznego za świadczone przez siebie usługi nie pobiera jakiegokolwiek wynagrodzenia, a nie sytuację, gdy wynagrodzenie to nie odpowiada rzeczywistej wartości lub kosztów świadczenia. Pobieranie wynagrodzenia powoduje bowiem, że działalność pożytku publicznego staje się działalnością odpłatną (art. 8 ust. 1 cyt. ustawy), zaś pobieranie wynagrodzenia wyższego od tego, jakie wynika z kalkulacji bezpośrednich kosztów tej działalności – czyni z niej działalność gospodarczą (art. 9 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy)”. (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Olsztynie z dnia 15 lutego 2017 r., sygn. akt: I SA/Ol 929/16).
Organizacja wyjazdów, które ze względu na swój charakter mieściłyby się w definicji imprezy turystycznej, ale są organizowane okazjonalnie, niezarobkowo i są adresowane wyłącznie do ograniczonej grupy podróżnych, może korzystać z wyłączenia spod zakresu stosowania ustawy. Jednakże w sytuacji, gdy któraś z przesłanek opisanych w przepisie art. 3 pkt 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych nie będzie spełniona, dany wyjazd może podpadać pod zakres ustawy, a klub sportowy, który organizuje działalność odpłatnie, może być uznany za przedsiębiorcę turystycznego. Wskazać także należy, że zgodnie z przepisem art. 3 pkt 3 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, ustawy nie stosuje się do imprez turystycznych oraz powiązanych usług turystycznych trwających krócej niż 24 godziny, chyba że obejmują nocleg.
